Ταυτότητα των Ελληνικών φάρων

    Για τον κόσμο της ξηράς όλοι οι φάροι φωτίζουν το ίδιο μέσα στη νύχτα. Όμως για τους ναυτικούς κάθε φάρος έχει τον δικό του ξεχωριστό τρόπο να φωτίζει και είναι απολύτως αναγνωρίσιμος. Εάν όλοι οι φάροι είχαν το ίδιο φως, τα πλοία σε παλαιότερες εποχές που δεν υπήρχαν άλλα τεχνικά βοηθήματα, υπήρχε πιθανότητα να ακολουθήσουν λάθος πορεία. Σήμερα κάθε φάρος έχει τον δικό του προσωπικό "κώδικα" φωτισμού, που κάθε ναυτικός αναγνωρίζει. Είναι κάτι σαν τον Κώδικα Μορς, που αποτελείται από εναλλασσόμενους σύντομους και παρατεταμένους φωτισμούς με λευκό ή κόκκινο φως. Για την αναγνώρισή τους οι ναυτικοί συμβουλεύονται ειδικά βιβλία, τους φαροδείκτες. Ο φαροδείκτης είναι ένα βιβλίο που υπάρχει σε κάθε καράβι και περιλαμβάνει όλους τους φάρους και σημαντικά στοιχεία γι' αυτούς. πχ τη θέση που βρίσκονται, το ύψος τους από την επιφάνεια της θάλασσας, πώς ακριβώς εκπέμπουν το φωτεινό τους σήμα.
 

    Για να αποφεύγονται ατυχήματα από λαθεμένη αναγνώριση, έπρεπε να βρεθεί κάποιος τρόπος ώστε το χαρακτηριστικό του ενός φάρου να διαφέρει από των υπολοίπων, ιδίως των γειτονικών. Aναπτύχθηκαν, λοιπόν, μηχανισμοί που περιέστρεφαν κάτοπτρα γύρω από τη φωτεινή πηγή και έστελναν δέσμες προς κάθε σημείο του ορίζοντα. O αριθμός των κατόπτρων και η ταχύτητα περιστροφής καθόριζαν το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τους. Η διάταξη έπαιρνε κίνηση από ένα βαρίδι που ανυψωνόταν ως την κορυφή του πύργου, καθώς ο φαροφύλακας κούρδιζε τον ωρολογιακό μηχανισμό. Eτσι ξεκινούσε η περιστροφή. Mόλις το βαρίδι έφτανε κοντά στο έδαφος, η διαδικασία επαναλαμβανόταν. Tο πόσες φορές θα γινόταν αυτό κατά τη διάρκεια της βάρδιας ήταν ανάλογο με τις στροφές του οπτικού μηχανισμού, ανά λεπτό και το ύψος του πύργου.

     Η ταυτότητα του φάρου επισημαίνεται από τον αριθμό των αναλαμπών καθώς και από το διάστημα σκότους μετά από την αναλαμπή ή τη σειρά των αναλαμπών του. Κοιτάζοντας στο χάρτη θα δείτε ότι οι φάροι επισημαίνονται από μια χρωματιστή «σταγόνα» και δίπλα αναφέρονται τα στοιχεία του. Ας τα πάρουμε αυτά ένα προς ένα.

Για παράδειγμα: Αν (2) Ερ Πρ 10δ 56μ 7-4Μ:

•  Το «Αν» σημαίνει ότι ο φάρος εκπέμπει αναλαμπές. Ο αριθμός μέσα στην παρένθεση, στο παράδειγμα το (2), υποδηλώνει τον αριθμό των αναλαμπών μετά από το διάστημα σκότους.
• Το γράμμα ή τα δύο γράμματα που ακολουθούν αναφέρουν το χρώμα του φωτός. «Λ» για το λευκό, «Ερ» για το ερυθρό και «Πρ» για το πράσινο. 
• Το επόμενο στοιχείο, που αποτελείται από ένα αριθμό μπροστά από το «δ», επισημαίνει το διάστημα σκότους μετά από κάθε αναλαμπή ή σειρά αναλαμπών μέχρι την επόμενη φωτοβολία, όπου το «δ» σημαίνει «δευτερόλεπτα».
• Το επόμενο στοιχείο είναι ένας αριθμός ακολουθούμενος από το γράμμα «μ», και δείχνει το ύψος της εστίας του φάρου από την επιφάνεια της θάλασσας σε μέτρα, ενώ οι τελευταίοι αριθμοί είναι η απόσταση ορατότητάς του σε ναυτικά μίλια. Ωστόσο, ανάλογα με την κλίμακα του χάρτη το ύψος της εστίας μπορεί να παραλείπεται.

  Αυτά όσον αφορά τους «Αναλάμποντες Φάρους», γιατί υπάρχουν και άλλα είδη φάρων, τα οποία είναι:

• Μακράς αναλαμπής: Έχει πρώτο χαρακτηριστικό «Μκ Αν». Αυτός ο φάρος είναι μιας ή περισσότερων αναλαμπών, όπως οι «Αν» (αναλάμποντες) με τη διαφορά ότι η χρονική διάρκεια σκότους μεταξύ κάθε αναλαμπής είναι δύο δευτερόλεπτα ή περισσότερο.
• Διαλείπων: Έχει πρώτο χαρακτηριστικό «Δλ». Είναι αντίθετος του αναλάμποντας, δηλαδή αντί να είναι σβηστός και να ανάβει είναι αναμμένος και σβήνει με μία ή περισσότερες διαλείψεις. Η χρονομέτρηση είναι και αυτή ίδια αλλά μετράται η περίοδος της φωτοβολίας.
• Ισοφασικός: Έχει πρώτο χαρακτηριστικό «Ισο». Το χαρακτηριστικό του είναι ότι η διάρκεια της φωτοβολίας είναι ίση με αυτή του σκότους.
• Σταθερός: Έχει πρώτο χαρακτηριστικό «Στ». Αυτό είναι συνέχεια αναμμένος
• Σπινθηρίζων: Έχει πρώτο χαρακτηριστικό «Σπ». Πρόκειται για φανάρια τα οποία αναβοσβήνουν συνεχώς με 50 έως 80 σπινθηρισμούς ανά λεπτό.
• Ταχυσπινθηρίζων: Έχει πρώτο χαρακτηριστικό «ΤΣπ». Είναι ίδια φανάρια με τα προηγούμενα αλλά με σπινθηρισμούς από 80 μέχρι 160 ανά λεπτό.
• Υπερταχυσπινθηρίζων: Έχει πρώτο χαρακτηριστικό «ΥΣπ». Και αυτά ίδια με τα προηγούμενα φανάρια αλλά με ακόμα ταχύτερους σπινθηρισμούς οι οποίοι υπερβαίνουν τους 160 ανά λεπτό.

   Ας δούμε τώρα πώς μπορούμε εμείς να αναγνωρίσουμε ένα φάρο για να επιβεβαιώσουμε τη θέση μας, ή αν έχουμε μπερδευτεί και δεν ξέρουμε πού είμαστε, παρά μόνον κατά προσέγγιση, να βρούμε τη θέση μας (για παράδειγμα αν γύρω μας υπάρχου δύο ή τρία νησιά). «Διαβάζοντας» την ταυτότητα του φάρου που βλέπουμε να αναλάμπει μέσα στη νύχτα πάμε στο χάρτη και, βρίσκοντας ποιος φάρος σ’ αυτή την περιοχή έχει αυτά τα χαρακτηριστικά, αμέσως ξέρουμε και τη θέση μας. 
   Για να αναγνωρίσουμε ένα φάρο πρώτα απ’ όλα παρατηρούμε τους σπινθηρισμούς για να τον κατατάξουμε σε ποια από τις πιο πάνω κατηγορίες ανήκει. Στα ελληνικά πελάγη οι περισσότεροι φάροι είναι αναλάμποντες, δηλαδή ανήκουν στην κατηγορία με πρώτο χαρακτηριστικό Αν (αναλάμπων). Αν είναι διαφορετικός τότε είναι ακόμα πιο εύκολο να τον εντοπίσουμε στο χάρτη, γιατί από σπάνια έως ποτέ δεν θα υπάρχει στην ίδια περιοχή άλλος φάρος ο οποίος δεν είναι αναλάμπων (Αν). Στον αναλάμποντα φάρο το πρώτο που κάνουμε είναι μετρήσουμε τον αριθμό των αναλαμπών μετά από κάθε διάστημα σκότους. Στη συνέχεια μετράμε και τη χρονική διάρκεια του σκότους.

   Μετά ανοίγουμε το χάρτη της περιοχής και ψάχνουμε πρώτα να βρούμε ποιος φάρος εκεί γύρω αναφέρεται με τον ίδιο αριθμό αναλαμπών. Αν υπάρχουν πάνω από ένας με τον ίδιο αριθμό αναλαμπών, πράγμα πολύ σπάνιο, τότε κοιτάμε και τη διάρκεια σκότους. Τόσο εύκολο, αλλά και τόσο δυσνόητο αν υπάρχει άγνοια του τι σημαίνουν τα στοιχεία που βλέπουμε στο χάρτη δίπλα στα σημεία που επισημαίνουν τους φάρους. 
   Βέβαια, αυτή η ευκολία αφορά στις δικές μας θάλασσες, γιατί σε άλλες περιοχές τα φαρικά συστήματα είναι αρκετά πιο πολύπλοκα, αφού υπάρχουν δαιδαλώδης δίαυλοι και επικίνδυνα περάσματα και πληθώρα φάρων με διαφορετικά χαρακτηριστικά, όπως περιγράφει και στο ποίημά του ο Καβαδίας: «Είναι παράξενα της Ίντιας τα φανάρια και δεν τα βλέπεις καθώς λένε με το πρώτο»

http://7gym-laris.lar.sch.gr/