English French German Spain Italian Dutch Russian Portuguese Japanese Korean Arabic Chinese Simplified

6.5.13

Κομπέω-κομπώ... για κομπολόι σου μιλώ.

Έργο τέχνης και φίλος μαζί. Κομμάτι συλλογής πολύτιμο, μα και συνήθεια καθημερινή! Αφήνοντας παράμερα κάθε λυρισμό, μπορούμε  να δεχτούμε τον ισχυρισμό ορισμένων, ότι η ηρεμιστική του επίδραση είναι ένα θαυμάσιο «φάρμακο» ενάντια στην υπέρταση.

Ο «κανονικός» αριθμός χαντρών του κομπολογιού είναι 33 – όσα τα χρόνια του Χριστού, όσοι και οι κόμποι στο πρώτο ορθόδοξο καλογερίστικο κομποσχοίνι του Παχώμιου.

Κομπέω-κομπώ σημαίνει «ηχώ, κωδωνίζω, ιδίως επί ήχου τον οποίον εκδίδουσι πήλινα ή μεταλλικά αγγεία όταν το έν μετά του άλλου συγκρούωνται». Να θεωρήσουμε ότι τάχα, τυχαία «κομπείται» και το κομπολόι;
Καθόλου δεν είναι τυχαίο: Το κομπολόι είναι και μουσική… Μεταφορικά αλλά και κυριολεκτικά κάποιες φορές, όπως γράφει ο Ηλίας Πετρόπουλος στα «Ρεμπέτικα Τραγούδια» του: «Το κομπολόι συνόδευε ως μουσικό όργανο το μπαγλαμά. Ο οργανοπαίκτης κρατούσε με το αριστερό του χέρι από τη φούντα ένα κομπολόι. κρεμασμένο από μια κουμπότρυπα του ρούχου του, και με το δεξί έτριβε ρυθμικά τις χάντρες του μ’ ένα κρασοπότηρο». Καμιά φορά, μερικοί παλιότεροι λαϊκοί τραγουδιστές το κάνουν αυτό ακόμα…
Ο ήχος του κομπολογιού είναι η φωνή του. Κι αυτοί που ξέρουν ποτέ  δεν «βροντοχτυπούν τις χάντρες», αλλά όχι για τους λόγους που υπαινίσσεται το λαϊκό τραγουδάκι… Αλλά διότι οι χάντρες – πέτρινες, κοκάλινες, κεχριμπαρένιες, από κέρατο, από κοράλλι είτε από έβενο – πρέπει να παίζονται ήρεμα και απαλά, ώστε να μπορέσεις, πράγματι, ν’ ακούσεις τι σου λένε…

Πέρα απ’ το κορδόνι, χαρακτηριστικά στοιχεία του κομπολογιού είναι ο παπάς και η φούντα. Παπάς είναι η μεγάλη χάντρα, συχνά διαφορετικού σχήματος από τις υπόλοιπες του κομπολογιού, και πάντως  μεγαλύτερη,  που υπάρχει  στο τελείωμα  της γιρλάντας.
Στην τελική απόληξη, είναι δεμένη η φούντα. Η γλύκα του κομπολογιού, λένε οι μερακλήδες, είναι στη φούντα… Σε αυτό τον απαλό μεταξωτό θύσανο «που όταν τον χαϊδεύεις χαλαρώνεις και μελώνεις μέχρι βαθιά μέσα στην καρδιά σου»! Ως αγχολυτικός παράγοντας έχει βασικό ρόλο. Μα και σαν στολίδι, είναι σχεδόν αδιανόητο να λείπει η φούντα από το παραδοσιακό κομπολόι. Παλιά, την έφτιαχναν πυκνή και πλούσια. Κι η δουλειά του «φουνταδόρου» δεν λογιζόταν επάγγελμα, μα τέχνη.
Σήμερα, συχνά η φούντα λείπει... Οι νεαρότεροι τη  θεωρούν γεροντίστικη, ξεπερασμένη. Μα οι «παραδοσιακοί» λένε πως ένα κομπολόι όχι «δίχως χάντρες», αλλά δίχως φούντα, είναι βάναυσα ακρωτηριασμένο. Πάντως, για την κατάργησή της υπεύθυνοι υπήρξαν οι κουτσαβάκηδες: Το μετάξι της τους ερχόταν ακριβό. Και την αφαίρεσαν. Όπως και τον παπά. Και έτσι περικόβοντας, έκαναν και τις χάντρες των κομπολογιών τους μοναχά δεκάξι.

Η νεολαία, σήμερα, πολύ συχνά προτιμά το μπεγλέρι από το κομπολόι. Η απλή του γραμμή, το μήκος του και ο όγκος του που είναι μικρότερα, το κάνουν πιο εύχρηστο,  πιο νεανικό. Και χωράει πολύ  πιο εύκολα στις στενές τσέπες του μπλου τζιν ή στο τσεπάκι του καλοκαιρινού πουκάμισου.

http://www.kombologadiko.gr/

Τα διαβάζουν πολλοί