Μονάδες εκτροφής σαλιγκαριών μπορούν να αναπτυχθούν σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας, αφού το σαλιγκάρι δεν επηρεάζεται από το υψόμετρο του εκτροφείου (πεδινό ή ορεινό) και καλλιεργείται τόσο σε περιοχές με ζεστό κλίμα, όπως η Κρήτη ή η Πελοπόννησος, όσο και σε περιοχές με ψυχρό κλίμα, όπως η Μακεδονία και η Θράκη.
Τα πρώτα βήματα βέβαια που πρέπει να ακολουθήσει ένας υποψήφιος εκτροφέας είναι η σωστή επιλογή της περιοχής εγκατάστασης του εκτροφείου του.
Το εκτροφείο θα πρέπει να έχει τα εξής χαρακτηριστικά: Συγκεκριμένη ποιότητα χώματος, ποιότητα νερού και καλή πρόσβαση.
Το χώμα δεν πρέπει να είναι ούτε πολύ αμμουδερό, αλλά ούτε και πολύ σφιχτό. Συνιστάται να έχει μια κλίση για να στραγγίζουν τα νερά, αλλά όχι πολύ μεγάλη. Με την ανάλυση του χώματος μπορεί κανείς να έχει όλα τα απαραίτητα στοιχεία αξιολόγησής του και να γνωρίζει αν είναι κατάλληλο ή όχι για το σαλιγκάρι.
Το νερό μπορεί να προέρχεται από γεώτρηση ή πηγάδι και να είναι σε αφθονία όλο τον χρόνο. Είναι επίσης βασικό να γίνει ανάλυση του νερού ώστε να διαπιστωθεί η καταλληλότητά του.
Ανάλογα με το κλίμα αλλά και την περιοχή, στον κάθε εκτροφέα δίνεται προσωπικό ημερολόγιο εργασιών από το Διεθνές Ινστιτούτο Σαλιγκαροτροφίας, έτσι ώστε να μπορεί να ακολουθεί συγκεκριμένες διαδικασίες βήμα προς βήμα, που εγγυώνται ότι θα φτάσει στα μέγιστα αποτελέσματα. Το ημερολόγιο ξεκινάει από την κατασκευή του εκτροφείου, έως και την πρώτη φορά που θα γίνει η συλλογή της παραγωγής. Αν κάποιος εφαρμόζει σωστά και στον χρόνο που πρέπει τα όσα αναγράφονται, τότε ελαχιστοποιείται η περίπτωση αποτυχίας του.
Το κόστος εγκατάστασης περιλαμβάνει, επιγραμματικά: την περίφραξη, την τοποθέτηση λαμαρινών, την τοποθέτηση τεχνικής βροχής, τη λίπανση - απολύμανση, την τοποθέτηση πασσάλων, την προμήθεια πιστοποιημένων μάνων, τα φυτά για διατροφή και πάχυνση, το ειδικό δίχτυ εσωτερικής περίφραξης και τα απολυμαντικά.
Απαραίτητες προϋποθέσεις αποτελούν η πολύ καλή ύδρευση, καθώς τα σαλιγκάρια χρειάζονται υγρασία, ύπαρξη επίπεδης έκτασης και σκιά. Ενα σύστημα τεχνικής βροχής συνίσταται ανεπιφύλακτα. Αναγκαίο, επίσης, κρίνεται η έκταση να είναι περιφραγμένη (καλό είναι να υπάρχει και ηλεκτρικός φράκτης ώστε να μην μπαίνουν ανεπιθύμητοι επισκέπτες), ενώ ο παραγωγός θα πρέπει να προμηθευτεί πιστοποιημένες μάνες και φυτά για διατροφή και πάχυνση. Επίσης, πρέπει να δίνεται προσοχή και κατάλληλη προστασία των σαλιγκαριών από αρπακτικά, παράσιτα και ασθένειες.
Τα κατά της επένδυσης:
1. Η διαχείριση των σαλιγκαριών είναι μια λεπτή εργασία. Είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι οργανισμοί και κάποια λάθη στην εκτροφή τους μπορεί να αποβούν μοιραία.
2. Μεγάλο κίνδυνο για τις επιχειρήσεις που ασχολούνται με την εκτροφή σαλιγκαριών αποτελούν οι καιρικές συνθήκες, οι οποίες επηρεάζουν την κατάσταση των σαλιγκαριών, διότι έχουν μεγάλη ευαισθησία στην απότομη αλλαγή θερμοκρασίας.
3. Κίνδυνος καταστροφής των εκτροφείων από φυσικά φαινόμενα.
4. Προσβολή από εχθρούς και ασθένειες.
Μεθοδολογία
Υπάρχουν 2 είδη σαλιγκαροτροφίας.
Αφενός η ανοιχτού ολοκληρωμένου βιολογικού κύκλου και αφετέρου η κλειστού τύπου που προϋποθέτει την κατασκευή ειδικών εγκαταστάσεων. Στη σαλιγκαροτροφία ανοιχτού τύπου τα σαλιγκάρια εκτρέφονται στο φυσικό τους περιβάλλον, ακριβώς όπως συμβαίνει στη φύση.
Αντίθετα, στη σαλιγκαροτροφία κλειστού τύπου η εκτροφή σαλιγκαριών πραγματοποιείται σε μικρούς θαλάμους ή θερμοκήπια. Εχει παρατηρηθεί ότι η καλλιέργεια σε ανοιχτό χώρο οδηγεί σε μεγαλύτερη παραγωγικότητα, καθώς και σε πιο καλοσχηματισμένα σαλιγκάρια με μεγαλύτερη ομοιογένεια ως προς το μέγεθος. Το συγκεκριμένο σύστημα εκτροφής είναι καθαρότερο, υγιεινότερο και διασφαλίζει την παραγωγή σαλιγκαριών περιζήτητης ποιότητας.
Πρόκειται επίσης για την οικονομικότερη μέθοδο καλλιέργειας σαλιγκαριών, γεγονός που διασφαλίζει συνεχή και εγγυημένη παραγωγή. Με την εν λόγω μέθοδο απαιτείται διάστημα 12 μηνών από την τοποθέτηση των πρώτων σαλιγκαριών για εκτροφή. Στους χώρους εκτροφής τοποθετείται βλάστηση ως τροφή για τα σαλιγκάρια, ενώ σε καθορισμένες περιόδους τοποθετούνται επίσης ποσότητες ασβεστίου.
Ενδεικτικά βήματα εκτροφής σαλιγκαριών
1. Προετοιμασία - διαμόρφωση του χωραφιού
Το πρώτο στάδιο της παραγωγικής διαδικασίας αφορά την προετοιμασία και διαμόρφωση του χωραφιού ώστε η τοποθέτηση των φυτών που θα ακολουθήσει να αποφέρει τα βέλτιστα αποτελέσματα. Πρώτη εκ των εργασιών που πραγματοποιείται είναι αυτή του φρεζαρίσματος του χωραφιού και της τοποθέτησης δυναμωτικών εδάφους, όπως το ασβέστιο. Το ασβέστιο προσφέρει τόσο τις απαραίτητες ουσίες στο έδαφος εμπλουτίζοντάς το όσο και τα απαραίτητα ιχνοστοιχεία στο σαλιγκάρι, έτσι ώστε να διαμορφώσει ένα σκληρό και υγιές κέλυφος. Εν συνεχεία πραγματοποιείται η τοποθέτηση των φυτών (π.χ. μαρούλι, λαχανίδα), τα οποία και θα αποτελέσουν την τροφή των σαλιγκαριών για το σύνολο του βιολογικού τους κύκλου. Στη φάση αυτή πραγματοποιούνται εργαστηριακές αναλύσεις εδάφους και μικροβιολογικές αναλύσεις νερού από τον αρμόδιο γεωπόνο. Σκοπός είναι να πραγματοποιηθεί η επιλογή του καταλληλότερου φυτού και η μέγιστη απόδοσή του.
2. Τοποθέτηση γόνου προς πάχυνση
Το δεύτερο στάδιο αναφέρεται στο δεύτερο και τρίτο μήνα εργασιών επί του χωραφιού. Κατά τη χρονική στιγμή που το ύψος των φυτών που τοποθετήθηκαν στο προηγούμενο στάδιο ανέλθει στα 30 - 40 εκατοστά (ανάλογα την εποχή και τις προηγηθείσες καιρικές συνθήκες), τοποθετείται ο γόνος προς πάχυνση.
Καθώς το νεαρό σαλιγκάρι (γόνος) πρέπει να δημιουργήσει ένα υγιές κέλυφος, τοποθετείται ασβέστιο σε σκόνη, σε σχήμα πολύ μικρής μπάλας σε όλη την έκταση των εκτροφείων. Οταν φυτά φτάνουν στη μέγιστη ανάπτυξή τους τοποθετείται ειδικό δίχτυ στο πάνω μέρος του εκάστοτε εκτροφείου, θωρακίζοντας και προστατεύοντας τα σαλιγκάρια.
3. Ανάπτυξη σαλιγκαριών
Το τρίτο στάδιο συνιστά το στάδιο κατά το οποίο πραγματοποιείται ουσιαστικά η πάχυνση των σαλιγκαριών. Το συγκεκριμένο στάδιο διαρκεί σχεδόν εννέα μήνες και είναι αυτό κατά το οποίο πραγματοποιείται μηνιαίος έλεγχος, μεταξύ άλλων και αναφορικά με την αύξηση του μεγέθους του κάθε σαλιγκαριού και την σκληρότητα του κελύφους τους. Επίσης κατά τους εν λόγω μήνες, και ακολουθώντας την πολιτική των προηγούμενων σταδίων, πραγματοποιείται τακτικός έλεγχος από αρμόδιο γεωπόνο ώστε να διαπιστώσει τυχόν προβλήματα στα φυτά των εκτροφείων. Σε περίπτωση που κριθεί πως κάποιο από αυτά θα πρέπει να αντικατασταθεί γίνεται τοποθέτηση σπόρου ώστε να καλυφθεί το κενό. Κάποιες ακόμη αρμοδιότητες του γεωπόνου είναι ο έλεγχος του ποσοστού υγρασίας των φυτών όλων των εκτροφείων, αλλά και ο έλεγχος του εδάφους.
4. Συγκομιδή με ειδικά σεντόνια
Το τέταρτο στάδιο είναι αυτό της συγκομιδής των σαλιγκαριών που είχαν τοποθετηθεί προς πάχυνση σχεδόν εννέα μήνες πριν. Κατά τη συλλογή τους, το βάρος της πλειονότητας των σαλιγκαριών κυμαίνεται περίπου στα 12 γραμμάρια, ενώ η διάμετρος του κελύφους τους υπολογίζεται στα 20 χιλιοστά. Η διαδικασία συγκομιδής διαρκεί περίπου 2 εβδομάδες, ενώ για τη συγκομιδή των σαλιγκαριών χρησιμοποιούνται κατά την πρώτη φάση ειδικά σεντόνια επί των οποίων κολλούν τα σαλιγκάρια ή / και ειδικοί δίσκοι με τροφή που τα προσελκύει. Καθώς έχει γίνει η συλλογή της πλειονότητας του πληθυσμού των σαλιγκαριών, τα τελευταία εξ αυτών συλλέγονται ξεριζώνοντας το φυτό και καθαρίζοντας τα φύλλα του από τυχόν σαλιγκάρια. Για την αποφυγή αναπαραγωγής των σαλιγκαριών κατά το διάστημα πριν από τη συγκομιδή που έχει σαν αποτέλεσμα την απόκρυψή τους εντός του εδάφους, τοποθετείται στο έδαφος βιολογικό υγρό που τα αποτρέπει να προχωρήσουν στην αναπαραγωγή τους.
Η Ανατολική Ασία, με πρώτη την Ιαπωνία, οι Ηνωμένες Πολιτείες, οι αραβικές χώρες και η Ρωσία απευθύνονται όλο και πιο πολύ σε αυτό το προϊόν, είτε γιατί είναι χαρακτηριστικό της μεσόγειας και ιταλικής κουζίνας, είτε επειδή ακολουθούν τις μόδες κατανάλωσης. Από τους 420.000 τόνους ζωντανού προϊόντος, οι εμπορικοί τομείς υποδιαιρούνται με αυτά τα στοιχεία:
• περίπου 124.000 (29,52%) τόνους φρέσκου και πουλημένου προϊόντος
• περίπου 197.000 (47.02%) τόνους κατεψυγμένου προϊόντος
• περίπου 98.800 (23.46%) τόνους προϊόντος σε κονσέρβα
http://www.e-geoponoi.gr
