Ο διάβολος της θάλασσας

Διάβολος της θάλασσας (αγγλ. devil fish ή horned ray, γαλλ. diable de la mer ή raie cornue) (Ζωολ.), είναι η κοινή ονομασία σαλαχιού τού μεσογειακού και ατλαντικού είδους Mobula mobular (οικογένεια Mobulidae). Λέγεται και «κερατάς». Η κοινή σε όλες σχεδόν τις γλώσσες ονομασία τους οφείλεται σε δύο παράλληλες αποφυάδες στο μπροστινό μέρος τού κεφαλιού, σαν κέρατα. Πρόκειται για προεκτάσεις των θωρακικών πτερυγίων και χρησιμεύουν για να σπρώχνουν προς το στόμα τη λεία τους: μικρά ψάρια, καρκινοειδή και μαλάκια. Ο πλατύς κορμός τους έχει μεγαλύτερο πλάτος παρά μήκος, τα μάτια και οι φυσητήρες είναι πλευρικοί, τα δόντια πολλά, μικρά, οξύληκτα και στα δύο σαγόνια. Η ουρά είναι σαν μαστίγιο, μακριά, λεία και εύκαμπτη στη βάση της υπάρχει ένα μεγάλο αγκάθι («κεντρί»).

Ο διάβολος είναι πελαγικό σαλάχι και φθάνει σε μέγεθος 5-6 μέτρα, συνήθως όμως είναι πολύ μικρότερο και ακίνδυνο για τον άνθρωπο, επειδή τρέφεται με μικρού μεγέθους λεία. Ζουν σε ολιγάριθμες ομάδες κοντά στην επιφάνεια συνηθίζουν να πηδούν έξω από το νερό και να πέφτουν πάλι, με ισχυρό θόρυβο. Είναι ζωοτόκα και με τέτοια άλματα γεννούν το μικρό τους, το οποίο αναπτύσσεται μέσα στον ωαγωγό (μήτρα) της θηλυκιάς.

Εκτός από το κυρίως Μεσογειακό είδος (Μ. mobular) υπάρχουν και άλλα μικρότερα, όπως το Μ. olfersi των ατλαντικών ακτών των ΗΠΑ (μήκος 1 μέτρο, βάρος 25 κιλά) και το Μ. diabolis της Αυστραλίας, πλάτους μέχρι 60 εκατοστομέτρων. Το γένος Κερατοβατίς (Cerotobatis) διαφέρει από το γένος Mobula, γιατί φέρει δόντια μόνο στο κάτω σαγόνι.
Τέλος, ο γίγαντας των σαλαχιών (είδος Manta birostris) του τροπικού Ατλαντικού φθάνει σε μέγεθος τα 8 μέτρα και βάρος τους 3 τόννους. Όταν ξαναπέφτει στο νερό, μετά το πήδημα του, προκαλεί κρότο κεραυνού και μπορεί να παρασύρει πλοιάριο στον βυθό, αν πέσει πάνω του. Κατά τον τοκετό, ο οποίος γίνεται με άλμα έξω από το νερό, το «μικρό» έχει μέγεθος 1,40 μέτρα και βάρος 9 χιλιόγραμμα.